Τραυματισμοί

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης Πνιγμού, που καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2021, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ενημερώνει το κοινό για τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα των πνιγμών και τονίζει ότι σχεδόν όλοι οι θάνατοι από πνιγμό μπορούν να προληφθούν.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), περισσότεροι από 30 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό κάθε ώρα, κάθε ημέρα παγκοσμίως. Περίπου οι μισοί από αυτούς είναι κάτω των 29 ετών, ενώ το ¼ αυτών των θανάτων αφορά παιδιά κάτω των 5 ετών. Στην πρόσφατη έκθεση του ΠΟΥ σχετικά με την παγκόσμια κατάσταση για την πρόληψη των πνιγμών, στην οποία συμμετείχε ο ΕΟΔΥ, καταγράφεται σημαντική μείωση παγκοσμίως της συχνότητας των πνιγμών κατά 38% από το 2000 (από 6,1 σε 3,8 πνιγμούς ανά 100.000 πληθυσμού). Παρόλα αυτά, η πρόοδος χαρακτηρίζεται αργή και ανεπαρκής για την αντιμετώπιση του προβλήματος σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στην Ελλάδα, η συχνότητα των πνιγμών εκτιμάται στους 3,6 ανά 100.000 πληθυσμού. Κατά μέσο όρο, την τελευταία πενταετία, 357 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας μας σε δραστηριότητες αναψυχής σύμφωνα με τα δεδομένα του Παρατηρητηρίου Ατυχημάτων του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού Safe Water Sports, με τον οποίο ο ΕΟΔΥ συνεργάζεται μέσω της ανάληψης κοινών πρωτοβουλιών για τη μείωση των πνιγμών. Η συντριπτική πλειονότητα των θανάτων συμβαίνει στη θάλασσα (99%) ενώ το 70% των θυμάτων είναι άνδρες. Κατά μέσο όρο, 72% αυτών των θανάτων οφείλονται σε πνιγμό, 16% σε μη προσδιορισμένα αίτια, 11% σε παθολογικά αίτια και 1% σε ατυχήματα. Η πλέον ευάλωτη ηλικιακή ομάδα είναι τα άτομα άνω των 60 ετών, τα οποία αντιστοιχούν στο 81% των θανάτων στη χώρα μας.

Ειδικότερα, το 2024, 395 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας μας συμμετέχοντας σε δραστηριότητες αναψυχής (κολύμβηση, υδάτινα σπορ, υδάτινες δραστηριότητες αναψυχής). Από τους 395, οι 388 έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα, ενώ οι υπόλοιποι 7 στα εσωτερικά ύδατα της χώρας (λίμνες, ποτάμια, κολυμβητικές δεξαμενές κ.λπ.). Η συντριπτική πλειονότητα των θανάσιμων ατυχημάτων (98%) στη θάλασσα συνέβη κοντά στην ακτή και όχι στην ανοικτή θάλασσα, κατά τη διάρκεια κολύμβησης (95%), ενώ το 66% των θανάσιμων ατυχημάτων κατά την κολύμβηση συνέβησαν σε παραλίες μη φυλασσόμενες από ναυαγοσώστη. Ο μήνας με τα περισσότερα θανάσιμα ατυχήματα ήταν ο Ιούλιος (33%) ακολουθούμενος από τον Iούνιο (21%), ενώ εντός των χρονικών διαστημάτων 08:00-10:00, 12:00-13:00 και 14:00-15:00 καταγράφηκαν τα περισσότερα θανάσιμα ατυχήματα (11% σε έκαστο), τις ώρες που η προσέλευση στις παραλίες είναι αυξημένη.

Ο ΕΟΔΥ συμβουλεύει το κοινό:

Μαθαίνουμε κολύμβηση και ενισχύουμε την κολυμβητική παιδεία των παιδιών
Αποφεύγουμε να κολυμπάμε μόνοι αλλά πάντα με παρέα
Μπαίνουμε και βγαίνουμε σταδιακά από το νερό
Κολυμπάμε πάντα παράλληλα με την ακτή, όπου πατάμε και όχι μέχρι εξάντλησης
Κολυμπάμε μόνο αν έχουν περάσει 2-3 ώρες μετά την κατανάλωση φαγητού ή ποτού
Αποφεύγουμε να κολυμπάμε σε άγνωστα νερά
Δεν υπερεκτιμούμε τις δυνάμεις μας και έχουμε πάντα ένα πλευστό μέσο όταν πάμε στα βαθιά (π.χ. σωσίβιο, μακαρόνι)
Συμβουλευόμαστε πάντα τον γιατρό μας, εάν έχουμε χρόνια προβλήματα υγείας
Επιβλέπουμε αδιάλειπτα τα μικρά παιδιά
Προτιμάμε παραλίες με ναυαγοσώστη

Η κολύμβηση προάγει τη σωματική και ψυχική ευεξία του ανθρώπου μέσω της βελτίωσης της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, της ισορροπίας, της ποιότητας του ύπνου, της ενίσχυσης της ευλυγισίας, της προστασίας των αρθρώσεων, της μυικής ενδυνάμωσης, του ελέγχου του βάρους, καθώς και της αντιμετώπισης του άγχους. Ας απολαύσουμε τα οφέλη της κολύμβησης και της θάλασσας, ακολουθώντας τους παραπάνω βασικούς κανόνες ασφαλείας και προλαμβάνοντας τον πνιγμό, που μπορεί να συμβεί σε μόλις 20-60 δευτερόλεπτα και σε βάθος μόλις 5 εκατοστών νερού.

Ο ΕΟΔΥ παροτρύνει το κοινό να συνδεθεί στην δωρεάν ηλεκτρονική εφαρμογή του Safe Water Sports, διαθέσιμη μέσω του διαδικτύου όσο και μέσω των εφαρμογών (Apps) για φορητές συσκευές για πληροφορίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά ασφαλείας (π.χ. αν έχουν ναυαγοσώστη, βαθιά/ρηχά νερά, κλπ.), περισσότερων από 3.400 παραλιών σε Ελλάδα και Κύπρο, τις νόμιμες επιχειρήσεις εκμίσθωσης θαλάσσιων σπορ, όλα τα νοσοκομεία, τα κέντρα υγείας και τα λιμεναρχεία με πλήρη στοιχεία επικοινωνίας, τους ισχύοντες κανονισμούς ασφάλειας για κάθε θαλάσσιο σπορ και δραστηριότητα στη θάλασσα, κ.α.

Ας αφανίσουμε το πιο επικίνδυνο “είδος” των θαλασσών μας

ΤΟΝ ΠΝΙΓΜΟ!

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 11 Ιουνίου 2025 η ενημερωτική εκδήλωση για την πρόληψη των πνιγμών με τίτλο «Ασφαλείς Θάλασσες για Όλους. Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Πνιγμών», που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), του ΜΚΟ “Safe Water Sports” (SWS) και του Δήμου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης.

Χαιρετισμοί και τοποθετήσεις

Ο Γενικός Γραμματέας Λιμένων Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κ Ευάγγελος Κυριαζόπουλος, στο καλωσόρισμά του, εστίασε στα οφέλη της κολύμβησης αλλά και την ανάγκη τήρησης των κανόνων ασφαλείας για τα άτομα της 3ης ηλικίας, επισημαίνοντας τη σημασία του σεβασμού απέναντι στη θάλασσα και της εκπαίδευσης από μικρή ηλικία.

Ο Πρόεδρος του ΔΣ ΕΟΔΥ, Καθ. Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, αναφέρθηκε στις δράσεις του ΕΟΔΥ για την πρόληψη των πνιγμών και διατύπωσε προτάσεις για τη βελτίωση των επιδημιολογικών δεδομένων, με στόχο την ενίσχυση της πρόληψης και τη μείωση των περιστατικών πνιγμού. Επιπλέον, ευχαρίστησε τον Πρόεδρο του SWS για την εποικοδομητική συνεργασία τα τελευταία χρόνια στην επιδημιολογική επιτήρηση και την πρόληψη των πνιγμών.

Ο Δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, κ. Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, σε βιντεοσκοπημένο του μήνυμα, επισήμανε ότι η ασφάλεια των ατόμων της 3ης ηλικίας αποτελεί πρωταρχική μέριμνα του δήμου, ενώ στάθηκε και στη συνεργασία με τον SWS και τον ΕΟΔΥ, υποστηρίζοντας ότι η πρόληψη και η σωστή ενημέρωση αποτελούν τους βασικούς παράγοντες για την μείωση των πνιγμών.

Ο Πρόεδρος του ΜΚΟ “Safe Water Sports” (SWS), κ. Παναγιώτης Πασχαλάκης, τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης της πρόληψης και τη μείωση των θανάτων από πνιγμό, που αποτελεί και τον βασικό σκοπό των δράσεων του SWS. Επίσης, ανέφερε ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για πρώτη φορά το 2024 δημοσίευσε την πρώτη παγκόσμια έκθεση για την πρόληψη των πνιγμών. Στην Ελλάδα, τα τελευταία 10 χρόνια παρατηρείται μια πρόοδος στο θέμα της πρόληψης, κατατάσσοντάς την, στις υψηλότερες θέσεις παγκοσμίως.

Ομιλίες

Η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Πρόληψης Μη Μεταδοτικών Νοσημάτων του ΕΟΔΥ, κα. Αγγελική Λάμπρου, παρουσίασε τα επιδημιολογικά δεδομένα πνιγμών και τραυματισμών στο υδάτινο περιβάλλον. Στην Ελλάδα, παρατηρούνται 3,6 πνιγμοί/100.000 πληθυσμού, με 357 θανάσιμα ατυχήματα κατά μέσο όρο κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής την περίοδο 2020-2024 σε θάλασσα και εσωτερικά ύδατα. Ειδικότερα, το 81% των θανάτων στη θάλασσα αφορά άτομα άνω των 60 ετών. Οι περισσότεροι πνιγμοί συμβαίνουν το μήνα Ιούλιο – μεταξύ 12:00-13:00 το μεσημέρι – και σημαντικό ποσοστό αυτών λαμβάνει χώρα σε παραλίες όπου δεν προβλεπόταν ναυαγοσωστική κάλυψη. Όσον αφορά στα θανάσιμα ατυχήματα στα εσωτερικά ύδατα, το 56% λαμβάνει χώρα στις κολυμβητικές δεξαμενές ξενοδοχείων.

Ο Πρόεδρος του ΜΚΟ “Safe Water Sports”, κ. Παναγιώτης Πασχαλάκης, παρουσίασε το σύνολο των δράσεων του οργανισμού συμπεριλαμβανομένων του νέου τηλεοπτικού σποτ, των ενημερωτικών δράσεων σε άτομα τρίτης ηλικίας, της συνεργασίας με το Υπουργείο Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα σε θέματα νομοθετικού πλαισίου. Έγινε αναφορά στην ηλεκτρονική εφαρμογή (app), η οποία παρέχει πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά ασφάλειας και αναψυχής σε περισσότερες από 3.400 παραλίες στην Ελλάδα και την Κύπρο. Τέλος, τόνισε τη σπουδαιότητα υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων στις μικρές ηλικίες ώστε όλα τα μικρά παιδιά να αποκτήσουν ένα ελάχιστο επίπεδο κολυμβητικής δεξιότητας την επόμενη πενταετία.

Η ιατρός της Διεύθυνσης Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Πρόληψης Μη Μεταδοτικών Νοσημάτων του ΕΟΔΥ, κα. Βασιλική Καψή, έκανε μια λεπτομερή παρουσίαση σχετικά με την πρόληψη πνιγμών με έμφαση στην 3η ηλικία, παραθέτοντας τις κατευθυντήριες οδηγίες για ασφαλή κολύμβηση. Η αποφυγή απομάκρυνσης από την ακτή, η κολύμβηση παράλληλα με αυτήν και πάντα μαζί με κάποιον άλλον, όπως επίσης και η προηγούμενη λήψη ιατρικής συμβουλής για πιθανή τροποποίηση τυχόν φαρμακευτικής αγωγής είναι κάποια παραδείγματα.

To στέλεχος ΕΟΔΥ και δάσκαλος Ναυαγοσωστικής ΣΕΦΑΑ-ΕΚΠΑ, κ. Ευστάθιος Αβραμίδης, παρουσίασε μια ολιστική προσέγγιση του πνιγμού με έμφαση στη διάσωση και τις πρώτες βοήθειες.

Ο Προϊστάμενος του Τμήματος Συντονισμού Απόκρισης του ΕΟΔΥ και Πιστοποιημένος Εκπαιδευτής Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης (ΚΑΡΠΑ), κ. Γεώργιος Δελλής, προέβη σε επίδειξη άσκησης ΚΑΡΠΑ με παρουσίαση βίντεο και ενεργητική συμμετοχή των παρευρισκόμενων.

Στρογγυλό Τραπέζι

Στο 3ο μέρος της εκδήλωσης διεξήχθη στρογγυλό τραπέζι με θέμα: «Ασφάλεια στο Νερό με έμφαση στην Τρίτη Ηλικία» με εκπροσώπηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων και ειδικότερα των: κ. Δημοσθένη Καραγεώργου, Πλωτάρχου του Λιμενικού Σώματος, κ. Νικόλαου Κολιού, Αστυνόμου Β, Διεύθυνσης Αστυνόμευσης, κ. Παναγιώτη Πασχαλάκη, Πρόεδρου του ΜΚΟ “Safe Water Sports”, κ. Δήμητρας Τσάκρη, Ιατροδικαστού-Προϊσταμένης Β’ Διεύθυνσης Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας, κ. Δημήτριου Χαλιώτη, Εκπρόσωπου του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και του Καθ. Χρήστου Χατζηχριστοδούλου, Προέδρου του ΔΣ ΕΟΔΥ. Τον συντονισμό της συζήτησης είχε ο κ. Αντώνης Κατσαρός, Αθλητικογράφος.

Τα θέματα που απασχόλησαν το στρογγυλό τραπέζι ήταν οι προκλήσεις στην καταγραφή των πνιγμών και προτάσεις βελτίωσης, το επίπεδο της ναυαγοσωστικής κάλυψης, οι περιπτώσεις επέμβασης της αστυνομίας, οι δυσκολίες και τρόποι αντιμετώπισης τους, οι δράσεις που χρήζουν προτεραιότητας σε εθνικό επίπεδο, τα συχνότερα ιατροδικαστικά ευρήματα σε περιστατικά πνιγμού, μέτρα ενίσχυσης ασφάλειας κυρίως των ηλικιωμένων, και η συμβολή όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην πρόληψη των πνιγμών.

Για όσους ενδιαφέρονται να παρακολουθήσουν την ημερίδα, είναι διαθέσιμη στο κανάλι του ΕΟΔΥ στο Υοutube: Ασφαλείς Θάλασσες για Όλους: Πρόληψη & Αντιμετώπιση Πνιγμών

Συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Καμπάνια για την πρόληψη των μυοσκελετικών παθήσεων (ΜΣΠ) που συνδέονται με την εργασία. (Healthy Workplaces Lighten the Load)

• Διαδικτυακή Ημερίδα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για την Υγεία & την Ασφάλεια στην Εργασία 7/7/21