Σύφιλη

Γενικές Πληροφορίες

Η σύφιλη είναι μία σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη, η οποία προκαλείται από το βακτήριο Treponema pallidum. Η λοίμωξη μεταδίδεται μέσω σεξουαλικής επαφής, μέσω επαφής με δερματικές βλάβες, κάθετα από τη μητέρα στο νεογνό, μέσω παραγώγων αίματος ή κατά τη μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων.

Η μετάδοση της λοίμωξης μέσω σεξουαλικής επαφής (δεν απαιτείται πλήρης διεισδυτική σεξουαλική επαφή) πραγματοποιείται κυρίως κατά  την πρωτογόνο και δευτερογόνο σύφιλη, με επαφή με μολυσματικές βλάβες (πρωτοπαθές έλκος, πλατέα κονδυλώματα, βλεννώδεις πλάκες) που είναι συνήθως ανώδυνες και μπορεί να μην γίνουν αντιληπτές από τον πάσχοντα. Η όψιμη σύφιλη θεωρείται γενικά μη μεταδοτική.

Η νόσος έχει χρόνο επώασης 10-90 ημέρες από την έκθεση.

• Βάσει χρονικής διάρκειας η λοίμωξη, διακρίνεται σε πρώιμη και όψιμη
• Πρώιμη σύφιλη: (διάρκειας < 1 έτους)
• Όψιμη σύφιλη: (διάρκειας >1 έτος)

• Βάσει κλινικής εικόνας διακρίνεται σε:
• Πρωτογόνο: Κλινικά εκδηλώνεται συνήθως ως ανώδυνο έλκος στο σημείο ενοφθαλμισμού με συνοδό περιοχική λεμφαδενίτιδα. Χωρίς θεραπεία αυτοϊάται σε 3-6 εβδομάδες.
• Δευτερογόνο: Εκδηλώνεται 2-3 μήνες μετά από το εμφάνιση του έλκους με την εμφάνιση διάχυτου κηλιδοβλατιδώδους εξανθήματος συχνά με συμμετοχή παλαμών – πελμάτων. Σε αυτό το στάδιο η νόσος είναι πολυσυστηματική και εκδηλώνεται με γενικευμένα συμπτώματα όπως πυρετός, λεμφαδενοπάθεια, κακουχία, κεφαλαλγία, ναυτία, ανορεξία, ενάνθημα, βλεννώδεις πλάκες, πλατέα κονδυλώματα, ως και ηπατίτιδα, νεφροπάθεια, αρθρίτιδα, οπτική νευρίτιδα, μηνιγγίτιδα κ.ά.
• Λανθάνουσα: Δεν παρατηρούνται συμπτώματα αλλά είναι θετικός ο εργαστηριακός έλεγχος. Είναι δυνατό να παρατηρηθεί σε χρονικό διάστημα <1 έτους από την έκθεση (πρώιμη λανθάνουσα) ή σε διάστημα >1 έτους, (όψιμη λανθάνουσα) ή ακόμα και σε αδιευκρίνιστο χρονικό διάστημα από τη λοίμωξη.
• Τριτογόνο: Εμφανίζεται αρκετά χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη περίπου στο ένα τρίτο των ασθενών που δεν έχουν λάβει θεραπεία, με σοβαρές βλάβες στο νευρικό σύστημα, στην καρδιά, το δέρμα και τα οστά.

Η νευροσύφιλη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της νόσου με προσβολή του ΚΝΣ ή οπτικού ή ακουστικού νεύρου.

Τα στάδια της σύφιλης μπορεί να αλληλοεπικαλύπτονται.

Πληροφορίες για

Επαγγελματία Υγείας

Επιδημιολογική Επιτήρηση

(Λοίμωξη από Treponema pallidum)

1. Κλινικά κριτήρια

   Πρωτογόνος σύφιλη: Κάθε άτομο με ένα ή περισσότερα (συνήθως ανώδυνα) συφιλιδικά έλκη στη γεννητική, περινεϊκή, πρωκτική περιοχή, ή στο στόμα, στο φαρυγγικό βλεννογόνο ή οπουδήποτε αλλού εκτός της περιοχής των γεννητικών οργάνων

   Δευτερογόνος σύφιλη: Κάθε άτομο με τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα:

   1. διάχυτο κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα, συχνά με συμμετοχή παλαμών και πελμάτων
   2. γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια
   3. πλατέα κονδυλώματα
   4. ενάνθημα
   5. διάχυτη αλωπεκία

   Πρώιμη λανθάνουσα σύφιλη (<1 έτος): Απουσία συμπτωμάτων και ιστορικό συμπτωμάτων συμβατών με εκείνα των πρώιμων σταδίων της σύφιλης εντός των τελευταίων δώδεκα μηνών

   Επισημαίνεται ότι :

   1. Οφθαλμικές και νευρολογικές εκδηλώσεις μπορούν να εμφανιστούν σε οποιοδήποτε στάδιο της λοίμωξης
   2. Κρούσματα όψιμης λανθάνουσας σύφιλης (> 1 έτος) δεν επιτηρούνται από την ΕΕ
2. Εργαστηριακά κριτήρια

   Τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα:

   1. ανεύρεση του Treponema pallidum σε έκκριμα ή ιστό με μικροσκόπηση σκοτεινού πεδίου
   2. ανεύρεση του Treponema pallidum σε έκκριμα ή ιστό με άμεσο ανοσοφθορισμό (DFA)
   3. ανεύρεση του Treponema pallidum σε έκκριμα ή ιστό με ΝΑΑΤ
   4. ανίχνευση αντισωμάτων του Treponema pallidum με δοκιμασία ανίχνευσης (TPHA,TPPA ή EIA) ΚΑΙ, επιπρόσθετα, είτε ανίχνευση αντισωμάτων Tp-IgM (με IgM-ELISA, άμεσο αποτύπωμα IgM ή τα 19S-IgM-FTA-abs) είτε με μη ειδική τρεπονημική δοκιμασία (RPR, VDRL)
3. Επιδημιολογικά κριτήρια

   Πρωτογόνος / δευτερογόνος σύφιλη: Επιδημιολογική σύνδεση με μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο (σεξουαλική επαφή)

   Πρώιμη λανθάνουσα σύφιλη (<1 έτος): Επιδημιολογική σύνδεση με μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο (σεξουαλική επαφή) εντός των δώδεκα προηγούμενων μηνών

    

   Κατάταξη κρούσματος (στα πλαίσια της επιδημιολογικής επιτήρησης)

   Α. Ενδεχόμενο κρούσμα*: Δεν χρησιμοποιείται

   Β. Πιθανό κρούσμα: Κάθε άτομο που πληροί τα κλινικά κριτήρια και έχει επιδημιολογική σύνδεση

   Γ. Επιβεβαιωμένο κρούσμα: Κάθε άτομο που πληροί τα εργαστηριακά κριτήρια για επιβεβαίωση κρούσματος

*Ενδεχόμενο κρούσμα = κρούσμα που πληροί τα κλινικά κριτήρια και δεν επιβεβαιώνεται με επιδημιολογικά ή εργαστηριακά στοιχεία. Ο ορισμός κρούσματος ως ενδεχόμενο έχει υψηλή ευαισθησία αλλά χαμηλή ειδικότητα. Έτσι, αναγνωρίζει τις περισσότερες περιπτώσεις κρουσμάτων περιλαμβάνοντας και κάποια ψευδώς θετικά.

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Εκθέσεις Επιδημιολογικής Επιτήρησης

• Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης ΣΜΝ 2023
• Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης ΣΜΝ 2022
• Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης ΣΜΝ 2021
• Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης ΣΜΝ 2020
• Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης ΣΜΝ 2019
• Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης ΣΜΝ 2018
• Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης ΣΜΝ 2017
• Έκθεση Επιδημιολογικής Επιτήρησης ΣΜΝ 2016

Δελτίο Δήλωσης

Τα ατομικά δελτία δήλωσης ΣΜΝ και η ετήσια Ανασκόπηση Εργαστηριακής Διάγνωσης ΣΜΝ να αποστέλλονται στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου sti-sexualhealth@eody.gov.gr.

Ειδικά για τα ατομικά δελτία δήλωσης ΣΜΝ να ακολουθούνται οι Οδηγίες ηλεκτρονικής δήλωσης υποχρεωτικώς δηλούμεων νοσημάτων.

Ενημερωτικά Φυλλάδια

Βιβλιογραφία

1. M. Janier, M. Unemo, N. Dupin, G.S. Tiplica, M. Potocnik, R. Patel “2020 European guideline on the management of syphilis” J Eur Acad Dermatol Venereol. 2021 Mar;35(3):574-588.
2. CDC, Syphilis,  https://www.cdc.gov/syphilis/about/index.html
3. WHO, Syphilis, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/syphilis
4. ECDC, EU Case Definitions, https://www.ecdc.europa.eu/en/all-topics/eu-case-definitions

Επικοινωνία